Recente ontwikkelingen rond menstruatiearmoede

Menstruatiearmoede

Eind 2019 organiseerden we een bevraging rond menstruatiearmoede. 2.608 Vlaamse meisjes en jonge vrouwen tussen 12 en 25 jaar gingen hierop in. Daaruit bleek dat 12% van hen al wel eens niet genoeg geld had om menstruatieproducten te kopen. (Lees meer over ons onderzoek) 

Wat weekte dit los bij lokale organisaties en overheden? Wat is er in tussentijd aan gedaan? Wij proberen zoveel mogelijk acties te bundelen.

Beleidsbeslissingen

  • 6 maart 2022: Wallonië deelt gratis maandverbanden uit

    Waals minister van Gezondheid en Vrouwenrechten Christie Morreale (PS) kondigde op 06/03/2022 aan dat de Waalse regering 440.000 euro zal vrijmaken om vrouwen in een kwetsbare positie gratis hygiënische producten aan te bieden. Het gaat om een proefproject in samenwerking met de vrouwenrechtenorganisaties Synergie Wallonie en Femmes Prévoyantes Socialistes (FPS).

    Vanaf april 2022 werden 2,5 miljoen maandverbanden ter beschikking gesteld aan vrouwen in precaire situaties in de provincies Luik, Namen en Henegouwen. In elke provincie werd een coördinator aangesteld. De distributieplaatsen zijn hoofdzakelijk plaatsen waar kwetsbare personen wonen, zoals opvangtehuizen, medische centra, centra voor gezinsplanning, noodopvangcentra en nachtverblijven. Bovendien zijn enkele tientallen maandverbandautomaten ingezet en is een informatieve folder over menstruatiegezondheid verspreid.

    Meer info: De Standaard, La Libre
     

  • 29 december 2020: Federale regering maakt geld vrij voor organisaties die menstruatie-armoede aanpakken

    Op 29/12/2020 maakte minister voor Armoedebestrijding Karine Lalieux (PS) twee keer 100.000 euro vrij. Dat geld ging naar Conseil francophones des Femmes de Belgique en de Vrouwenraad.

    De Vrouwenraad besliste om 25.000 euro te houden voor haar eigen projectcoördinatie en beleidswerk. 75.000 euro ging naar de ondersteuning van 15 lokale projecten van haar lidorganisaties, namelijk van YWCA Antwerpen vzw (Femma-Wereldvrouwen), Zij-kant vzw, Zonta Area 05, VIVA-SVV, Unie Vrijzinnige Verengingen (32 Huizen van de Mens), Centrum voor Geboorteregeling en Seksuele opvoeding (CGSO).

    Meer info: VRT NWS, Webinar Vrouwenraad 10/05/2021, Verslag Vrouwenraad
     

  • 6 oktober 2017: De ministerraad beslist om de btw op menstruatieproducten vanaf 2018 te verlagen naar 6%.

    De btw op maandverbanden, tampons, inlegkruisjes en menstruatiecups werd verlaagd van 21% naar 6%.

    Meer info: VRT NWS

 

Lokale good practices

Staat jullie lokale project rond menstruatiearmoede hier nog niet bij? Laat het ons weten via krista.caimo@caritas.be

    deMens.nu

    Wie? 

    (Vroeger Uvv Unie van Vrijzinnige Verenigingen)  
    Koepel van 35 vrijzinnige verenigingen.  

    Wat? 

    • 150 menstruatieboxen (inzamelboxen) in Limburg, voor maandverband en tampons. Inhoud gaat naar vrijwilligersorganisaties zoals Sint-Vincentius 
      Deurhangers van karton om menstruatieproducten in aan te bieden 
      ‘Bloedmooi’: website om ouders te informeren hoe om te gaan met eerste menstruatie van kind (project gesteund door Vrouwenraad) en folder 'Bloedmooi'
      La La Love You: podcastreeks over liefde en seksualiteit, met één aflevering over menstrueren  
      Velvet Red Chair: luisterinstallatie met korte getuigenissen van max. 2 minuten over maandstonden.   
    • Acties op scholen: 

    Samenwerking 

    • Huisvandemens 
    • BruZelle 
    • Mild 
    • Vergeet de Kinderen Niet 
    • Vrouwenraad 
    • Vincentius Bree 

    Meer info 

    https://www.vrijzinnigbrabant.be/menstruatiearmoede 
    https://demens.nu/themas/menstruatiearmoede-schaamte/   

    Goed GeRegeld (GO! Atheneum Veurne)

    Wie? 

    Initiatief van 3 leerkrachten van GO! Atheneum Veurne 

    Wat? 

    • Bakjes met maandverband en tampons 
    • Elke klas sensibiliseren en informeren, a.d.h.v. educatieve box 
      Deelnemende scholen krijgen:
      • Draaiboek met alle informatie
      • Informatie educatieve box
      • Plan om box te maken
      • Folder met informatie
      • Flyer - steun (aan te passen naar eigen school)
      • Webinar
      • Tips en tricks 
      • Ondersteuning 
    • Deelnemende scholen kunnen voordelig menstruatiecups aankopen

    Samenwerking 

    • Stad Veurne 

    Meer info 

    www.goedgeregeld.be

    Rebelle vzw

    Wie? 

    Vrouwenvereniging  

    Wat? 

    Educatieve pakketten voor scholen, tegen een kostprijs, met of zonder begeleiding van Rebelle. 

    Inzamelboxen voor menstruatieproducten

    Samenwerking 

    • BruZelle 
    • Joetz 
    • CGSO 

    Meer info 

    https://www.rebelle-vzw.be/educatieve-pakketten 

    Vrouwenraad

    Wie? 

    Koepelorganisatie voor verenigingen die werken aan gelijke kansen en rechten voor m/v/x in een diverse samenleving 

    Wat? 

    • Op 29/12/2020 maakte minister voor Armoedebestrijding Karine Lalieux (PS) twee keer 100.000 euro vrij. Dat geld ging naar Conseil francophones des Femmes de Belgique en de Vrouwenraad. 
    • De Vrouwenraad besliste om 25.000 euro te houden voor haar iegen projectcoördinatie en beleidswerk. 75.000 euro ging naar de ondersteuning van 15 lokale projecten van haar lidorganisaties,  
    • Gratis maandverband in scholen in Leuven, Tienen en Landen 
    • Uitwerken educatief pakket Schilders op bezoek (zie Rebelle) 
    • Sensibilisering rond menstruatieschaamte en kennis over menstruatie 

    Projecten 

    • Zonder schaamte
      • Wie? YWSA 
      • Partners? BruZelle, Weerbaar.be, jeugdwelzijnswerk, scholen 
      • Wat? tweedaagse vorming binnen de jeugdwerking van YWCA (Girls in the City -18): voor meisjes die nieuwkomer zijn of een migratieachtergrond hebben 
    • Y-Period
      • Wie? YWSA
      • Partners? BruZelle, Anaïs Langbeen, GAMS
      • Wat? 2 vormingen (5 vormingen vooropgesteld) over het menstruatieproces
    • Bloedmooi
      • Wie? DeMens.nu 
      • Wat? Online toolbox. Doelgroep zijn ouders. Over het vieren van de eerste menstruatie.  
    • #PeriodConfessions  
      • Wie? ZIJkant 
      • Wat? op TikTok, delen van genante verhalen over menstruatie, om menstruatie bespreekbaar te maken 
    • M-Power  
      • Wie? Femma Wereldvrouwen
      • Wat? gratis menstruatieproducten + workshops herbruikbaar maandverband naaien + lezingen aan deelnemers 
      • Regio Brussel 
    • Waardig Menstrueren 
      • Wie? Rebelle 
      • Wat? inzamelboxen. Vrijwilligers die zakjes naaien en vullen 
      • Regio Tienen 
    • Waardig menstrueren
      • Wie? Rebelle
      • Wat? wasbaar maandverband. Starterspakketten + patroon om zelf maandverband te maken 
      • Partners? BruZelle, ZIJKant 
    • Bloedhekel aan armoede  
      • Wie? DeMens.nu 
      • Partners? BruZelle, vzw Jong, Wijkcentrum De Kring Eeklo, vzw Vergeet de Kinderen Niet, CGSO, scholen met opleiding mode 
      • Wat? inzamelboxen aan de ingang van de locaties van DeMens.nu 
    • Verander De Regels
      • Wie? DeMens.nu 
      • Wat? Facebook campagne ‘Stelletje Ongeregeld’ en podcast 
    • It’s Bloody Time  
      • Wie? Zonta Area 5 
      • Wat? 7 posters voor sensibilisering, voor scholen 
        Deze scholen in het Gentse hebben posters besteld: Wispelberg, De Wingerd, SKI Ottogracht, Sint-Lucas campus Alexianenplein en Ter Beken Mariakerke en Sint Lievenscollege 
    • Educatief pakket Waardig Menstrueren
      • Wie? Rebelle 
      • Wat? lespakket in verschillende talen 
    • Samen Tegen Ongestelde Vragen  
      • Wie? Rebelle 
      • Wat? educatieve pakketten op maat voor scholen,  
      • Partners? Stad Gent, OCMW Gent, Arteveldehogeschool 
    • Comfortabel Rood Op School 
      • Wie? DeMens.nu 
      • Partners? BruZelle, deMens.nu, CGSO, Arktos, scholen, kunstenaars, UGent en bibliotheek Leuven 
        inzameling menstruatieproducten, kastjes,
      • Wat? sensibiliseringscampagne op maat van scholen, rondtrekkende tentoonstelling, educatief pakket van CGSO 
        Arktos heeft duurzame kastjes voorzien 
        CGSO: educatief pakket 
        deMens.nu en BruZelle: inzamelen producten + verspreiding in de scholen 
    • Schilders Op Bezoek  
      • Wie? CGSO 
      • Partners? de Huizen van de Mens, Sensoa, basisschool De Leeuw en Spes Nostra Instituut Zedelgem 
      • Wat? 200 didactische boxen, verdeeld over 31 locaties van Huizen van de Mens en 2 exemplaren bij CGSO ter ontlening.   
    • AHS Tegen Menstruatiearmoede
      • Wie? ZIJkant vzw
      • Partners? Arteveldehogeschool Opleiding Sociaal Werk, Arteveldehogeschool Opleiding Pedagogie van het jonge kind, Arteveldehogeschool Dienst Studentenvoorzieningen en Gentse armoedeverenigingen
      • Wat? vorming, sensibilisering, onderzoek

    Samenwerking 

    • YWCA Antwerpen vzw (Femma-Wereldvrouwen) 
    • Zij-kant vzw 
    • Zonta Area 5 
    • VIVA-SVV (Rebelle) 
    • DeMens.nu: (vroeger Unie Vrijzinnige Verengingen) (32 Huizen van de Mens) 
    • Centrum voor Geboorteregeling en Seksuele opvoeding (CGSO). 
    • Femma Wereldvrouwen vzw 

    Meer info 

    https://vrouwenraad.be/wp-content/uploads/2022/03/Menstruatiearmoede-overkoepelend-rapport.pdf 
    https://www.aanpakschoolfacturen.be/videos/webinar-menstruatiearmoede-op-youtube/ 
    https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/05/26/menstruatie/  

    Gyn&Co (Mitra Pharmaceuticals)

    Wie? 

    Initiatief van Mitra Pharmaceuticals 

    Inhoud geschreven door wetenschappelijke journalisten van het communicatieagentschap Mission Systole. Inhoud is nagelezen en gecorrigeerd door een team van artsen 

    Wat? 

    Educatieve artikels en filmpjes 

    Meer info

    https://www.gynandco.be/nl/start-menstruaties/  

    Regelrecht tegen onrecht (CM)

    Wie? 

    CM 

    Wat? 

    Project ‘Regelrecht tegen onrecht’ 

    • Druk op politiek: petitie samen met ons, ijveren voor een gedeeltelijke terugbetaling van menstruatieproducten 
    • MenstruActie: inzameling menstruatieproducten in CM kantoren, verdelen van de producten, pilootproject in 3 Antwerpse scholen 
    • Sensibilisering in scholen 

    Informatie rond menstruatie en menstruatiearmoede

    Samenwerking 

    Caritas Vlaanderen (voor de petitie) 
    3 Antwerpse scholen 

    Meer info 

    https://www.cm.be/gezond-leven/lichaam/menstruatie/menstruatiearmoede  

    https://www.eerstelijnszone.be/eerstelijnszone-zora/menstruatiearmoede  

    https://www.gezondebuurt.be/menstruatiemaart

    https://www.gezondebuurt.be/menstruatiearmoede

     

    Code Rood (CM)

    Wie? 

    Gezonde buurt (CM Vlaams-Brabant) 

    Wat? 

    Sensibiliseren, educatie en inzamelen: 

    • Sensibiliseren van het thema: menstruatie én menstruatiearmoede bij jongeren   
    • Inspiratie brengen bij scholen om dit thema uit te werken in schoolverband  
    • Toegankelijker menstruatiemateriaal aanbieden in 6 pilootscholen en 3 Overkop-huizen. (Dispenser op scholen op een toegankelijke laagdrempelige manier) 
    • Politiserend werken door jongeren een stem te geven in het thema (bottom-up-werking) 

    Samenwerking 

    Huis van de Mens, Logo, BruZelle, CGSO en CM 

    Deelnemende scholen 

    Virgo+, Don Bosco Groot-Bijgaarden, GO Atheneum Vijverbeek, Heilig Hart College Halle, KA Tervuren, Campus Wemmel en 3 OverKop Huizen (Vilvoorde, Sint-Pieters-Leeuw & Halle)   

    Meer info 

    Menstruatiearmoede & -schaamte - deMens.nu 
    https://leefmagazine.be/lees/gezond-leven/code-rood

    CGSO

    Wie?

    Vormingscentrum CGSO (Centrum voor Geboorteregeling en Seksuele Opvoeding) biedt workshops voor kinderen & jongeren en nascholingen & ondersteuning voor professionals, rond het thema 'seksuele gezondheid'.

    Wat?

    • Nascholing voor (onderwijs)professionals, a.d.h.v. educatieve toolbox 'Schilders op bezoek'
    • Interactieve workshop voor jongeren van het secundair onderwijs

    Samenwerking

    Rebelle

    Meer info

    https://www.cgso.be/schilders-op-bezoek
    https://www.cgso.be/menstruatiewelzijn-1

    Leerlingenraden tegen menstruatie-armoede (VSK)

    Wie? 

    VSK (Vlaamse ScholierenKoepel) 

    Wat? 

    2023: ‘Leerlingenraden tegen menstruatie-armoede', project gesteund door de Warmste Week 
    Verspreiden van starterspaketten bij 60 leerlingenraden in Vlaanderen 

    Mei 2024: Beleidsadvies op basis van een bevraging bij zo'n 11.000 scholieren.

    Meer info 

    https://www.scholierenkoepel.be/kennisbank/menstruatie-armoede  

    https://www.scholierenkoepel.be/kennisbank/ik-wil-iets-doen-op-mijn-school-rond-menstruatie-armoede-hoe-begin-ik-daaraan

    Evaluatie van hun project en beleidsaanbevelingen

    Beleidsadvies mei 2024

    Hogescholen en universiteiten

    Antwerp Management School

    • Menstruatiearmoede als onderwerp bij OPO Action Learning Project: masterstudenten moeten een duurzaam project opzetten
    • Oktober 2021-februari 2022 inzamelactie. Daarna werden deze producten gedoneerd aan CAW, vzw In de Buurt en Moeders voor moeders.

    Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen

    • aanbod menstruatieproducten aan de onthalen van de campus

    Arteveldehogeschool

    • AHS tegen menstruatiearmoede: project in 2021 binnen de opleiding Sociaal Werk op Campus Sint-Anna
      Maken van een vorming rond menstruatie
      Studenten kunnen herbruikbare menstruatieproducten testen
      Gesteund door de Vrouwenraad
    • Aanbod menstruatieproducten aan de onthalen van de campussen

    Erasmushogeschool Brussel

    • 2021 op één campus een verdeelautomaat met menstruatieproducten, producten zijn betalend.

    Hogeschool Gent

    • Bewustmakingsactie door groep studenten Sociaal Werk met o.a. Verdeelpunt menstruatieproducten in de sanitaire blokken van gebouw T op campus Schoonmeersen

    Karel de Grote Hogeschool

    • Inzamelactie menstruatieproducten
    • Aanbod gratis menstruatieproducten op campus Zuid: bakjes met menstruatieproducten in de sanitaire ruimten. Actie was eenmalig

    KU Leuven en Odisee

    • Campus Aalst, Campus Brussel en Technologiecampus Gent, en op Odisee
    • Informering via sociale media, studentenplatform en posters
    • Inzamelactie
    • Aanbod gratis menstruatieproducten in verdeelkastjes in sanitaire ruimtes
    • Structureel ingebed, projectnota

    UC Leuven en UC Limburg

    • Aanbod menstruatieproducten aan de meeste onthalen op de campussen, maar studenten zijn mogelijk niet op de hoogte

    Universiteit Antwerpen

    • Inzamelactie

    VUB

    • Gratis aanbod menstruatieproducten bij Infopunt Studenten en bij de voedselkast op campus Brussels Humanities, Sciences & Engineering Campus

    Bron: Yanni Deneweth, Bachelorproef 'Flash! De initiatieven rond menstruatiearmoede in het hoger onderwijs', 2022.