Inspanningen bisdom Gent voor Roma

Een beetje geschiedenis 

Nadat Slowakije en Bulgarije lid zijn geworden van de Europese Unie (respectievelijk in 2004 en 2007) zien we een exponentiële groei in de migratiecijfers van Roma uit deze landen naar het Gentse. De pushfactoren zijn de uitbuiting waarmee de Roma al eeuwen te maken kregen in hun thuisland. Ze kampen er al met een hoge werkloosheid, een lage scholingsgraad en slechte huisvesting. Een politieke miskenning van hun rechten als burgers, discriminatie op de arbeidsmarkt, uitsluiting in scholen en uithuiszettingen houden dit mee in stand. 

In Plavecky Stvrtok bijvoorbeeld werden zeshonderd Roma jarenlang bedreigd met uithuiszetting. De lokale autoriteiten sneden hen in 2014 af van stromend water. Privatiseringen van openbare domeinen en een geplaag met politie-invallen zijn andere toegepaste methodes. 

Een gekend voorbeeld is Košice, een stad in Slowakije, waar in 2012 een aantal flatgebouwen en huizen waar vooral Roma woonden, werden gesloopt. Na de val van het communisme werden tal van Roma verdreven vanuit het centrum van Košice naar de rand. Met 5000 Roma-inwoners werd Lunick IX daar het grootste Roma-getto van de Europese Unie. In oktober 2012 werden in deze gesegregeerde Roma-wijk 30 flats gesloopt, die naar Europese normen totaal onbewoonbaar waren geworden. Van de tweehonderd Roma kregen slechts acht families alternatieve huizen aangeboden.  

Een eerste migratiegolf van Roma uit de regio’s Košice en Presov in Slowakije dateert al van het einde van de jaren 1990. En aangezien Košice de thuisstad was van veel Gentse Roma, was dat een aantrekkingsfactor voor de migratie van Roma die de decennia erna plaatsvond.  

Vele Roma verbleven en verblijven in kraakpanden en krotten. Ze hebben geen werk noch een inkomen en kampen vaak met gezondheidsproblemen. De kinderen gaan onregelmatig naar school en ook de integratie in de buurt laat te wensen over. Voor de groep die reeds meer dan 10 jaar in Gent verblijft, is de situatie iets beter. Een aantal onder hen heeft (onregelmatig) werk, zit in activeringstrajecten, en de kinderen lopen school. Hun situatie is stilaan geëvolueerd van armoede’ naar ‘bestaansonzekerheid’. Er is hoop. 

Bisdom Gent trekt zich het lot aan van de Roma 

Onder impuls van bisschop Luc Van Looy en vicaris Luk De Geest deed het bisdom Gent een aantal inspanningen om het lot van de Roma te verbeteren.  

Ze bouwden een goede band op met het bisdom Košice: ze steunen er onder meer een project van voorschoolse opvang voor Roma-kinderen in Hanusovce, met de bedoeling hen in hun eigen omgeving een kans te bieden op onderwijs. Ook onderhield het bisdom nauwe contacten de geëngageerde salesiaanse gemeenschap in Lunik IX.  

Het bisdom Gent was coörganisator van de conferentie ‘European citizenship and ethnic minorities: Integration of Roma into society’ in Košice in november 2013, met o.a. 14 Caritas-lidorganisaties, vertegenwoordigers van de Roma-gemeenschap en de Permanente Vertegenwoordiging van de Europese Commissie. In april 2018 organiseerde het bisdom een informele Roma conferentie in het Gentse bisschopshuis met o.a. twee Slowaakse salesianen, de coördinator van de buurtstewards en de beleidsmedewerkster intra-Europese migratie. Present waren ook de coördinatoren en medewerkers van de vzw’s ‘Jong’, ‘De Tinten’ en ‘Werkgroep vluchtelingen’. 

Het bisdom Gent ondersteunt en begeleidt bijvoorbeeld ook De Tinten vzw, een lid van KRAS vzw. De Tinten biedt vanuit een christelijke visie hulp aan vluchtelingen, asielzoekers en mensen zonder wettig verblijf en die omwille van hun ras, overtuiging of godsdienst in hun thuisland achtervolgd of gediscrimineerd worden. Het grootste deel van hun doelgroep behoort tot de Roma-gemeenschap afkomstig uit Košice.  

Caritas Vlaanderen zet zich in voor Roma 

Segregatie noch assimilatie bieden op termijn oplossingen. De focus moet vooral liggen op vorming en bewustmaking, én op partnership met de Roma. Dat is de weg die we gezamenlijk moeten aan. Vanuit een christelijk perspectief is een duale samenleving onaanvaardbaar. Onze gemeenschappelijke samenleving kunnen we alleen maar tesamen opbouwen. Dat is geen oplossing voor alle problemen, en het is geen aanzet om die onder de mat te vegen. Maar het tekent wel de contouren waarbinnen we moeten en kunnen werken. 

We betreuren de pijn, de bitterheid en de stigmatiseriing waaronder de Roma ook vandaag nog en hier in Vlaanderen, gebukt gaan. We roepen het brede publiek op om in gesprek te gaan met Roma om zo vooroordelen af te bouwen. 

Wij engageren ons dan ook ten volle om van het project Lübecksite een succesverhaal te maken.