Brussel Onthaal Open Deur
In het kort
- Opgericht in 1971
- Initiatief van dekanaat Brussel-Centrum
- Eén van de 4 antennes van CAW Brabantia
- Drieledige opzet: sociale dienst, boekenwinkel, open onthaal
Brussel Onthaal Open Deur (BOOD), in het Frans ‘Bruxelles Accueil Porte Ouverte’, is een religieus informatiecentrum, een eerstelijns sociale dienst en onthaalplek voor mensen die nood hebben aan een luisterend oor. Hun boekenwinkel/kantoor ligt in hartje Brussel tegen de Sint-Niklaaskerk aan.
Foto v.l.n.r.: Directeur Edward Bekaert en sociaal assistente Lyne Uytterhoeven
Een stukje geschiedenis...
Het dekenaat Brussel-Centrum nam in 1971 het initiatief om buiten de kerk een plaats te creëren waar mensen terecht konden met hun vragen rond religie. Het Tweede Vaticaans Concilie riep immers veel vragen op bij de mensen. Een priester aanspreken in de kerk werd nog sterk geassocieerd met een biechtgesprek. Een plek buiten het kerkgebouw, zoals Brussel Onthaal Open Deur, liet toe om die drempel weg te nemen. Priesters deden er permanentie en boden een luisterend oor. Omdat ze zoveel sociale vragen ontvingen en een professioneel antwoord wilden bieden op deze vragen, besloten ze in 1974 de dienst uit te breiden met een sociaal assistent.
De tijd heeft de dienst doen evolueren. Vrijwilligers hebben de plaats ingenomen van priesters voor de onthaalfunctie. De sociale dienstverlening is verder uitgebouwd; op dit moment werken er drie sociale assistenten. Maar Brussel Onthaal Open Deur** blijft ook een religieus informatiecentrum en een religieuze boekhandel met een kleine selectie godsdienstige en spirituele literatuur.
**Brussel Onthaal Open Deur (BOOD), in het Frans ‘Bruxelles Accueil Porte Ouverte’, wordt soms verward met La Porte Ouverte in de Kogelstraat in Brussel. La Porte Ouverte is een onthaalhuis voor vrouwen en kinderen. BOOD heeft een andere missie.
4 antennes
Om de krachten te bundelen is de sociale dienst van Brussel Onthaal Open Deur opgegaan in CAW Brabantia als één van de vier lokale antennes. De andere drie antennes zijn:
- De sociale dienst van Caritas International is net als BOOD een eerstelijns sociale dienst, maar richt zich in het bijzonder op vreemdelingen van buiten de Europese Unie, onder andere voor de procedure van vrijwillige terugkeer. De 2 diensten vullen elkaar aan. In geval van een vraag om hulp om terug te keren naar een ander Europees land, verwijst Caritas door naar BOOD. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die beseffen dat ze in het land waar ze eerder verbleven toch gemakkelijker aan werk geraken dan hier.
- Entr’Aide in Sint-Gilles fungeert als onthaalplek, een café waar mensen bijvoorbeeld ook een computer kunnen gebruiken. Twee opvoeders bieden er een luisterend oor en twee sociale assistenten bemannen de sociale dienst. Het centrum is iedere ochtend geopend.
- De sociale dienst van Kuregem is vooral (maar niet uitsluitend) gericht op de bewoners van de wijk.
Elk van de antennes is een eerstelijns sociale dienst. Ze zijn een eerste onthaalpunt dat openstaat voor iedereen. Brussel Onthaal Open Deur werkt nauw samen met een breed netwerk van organisaties die actief zijn in de sociale sector en binnen de gezondheidszorg, zoals Caritas International.be, Diogenes, juridische diensten, Medimmigrant, Fairwork Belgium, de OCMW’s, Maison Médicale, FOD Sociale Zekerheid Directie-generaal Personen met een handicap, Samusocial, Punt 32, enzovoort.
Sociale Dienst
Brussel Onthaal Open Deur ondersteunt mensen in bepaalde gevallen financieel via een renteloze lening op maat (of per uitzondering ook een eenmalige uitkering). Het belangrijkste criterium voor financiële hulpverlening is dat het toelaat om situaties te deblokkeren of een verdere escalatie te voorkomen. Concreet gaat het om kosten i.v.m. de gezondheid, school, huisvesting, vrijwillige terugkeer voor personen waarvoor de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) niet tussenkomt, enzovoort. Samen met de aanvrager stelt BOOD dan een afbetalingsplan op, volgens diens mogelijkheden, en met respect voor de waardigheid van de persoon.
“We hebben een hoge graad van terugbetaling. We doen immers een appèl aan de solidariteit – terugbetalen laat ons toe om anderen te helpen, en daar zijn de mensen gevoelig voor.”, zegt Edward.
Naast de werkingsmiddelen vanuit CAW Brabantia wordt een belangrijk deel van het budget van BOOD gedekt door giften van de katholieke Kerk van Brussel. Caritas Hulpbetoon steunt de sociale dienst financieel voor het onthaal van de meest kwetsbaren.
Bij Brussel Onthaal Open Deur werken drie sociaal assistenten. Eenmaal per week trekt één van hen naar Punt 32, om mensen bij te staan met hun sociale vragen. “Wanneer Punt 32 mensen doorverwees naar ons, was de drempel te groot. Nu we ook soms tot daar gaan, bouwen we een vertrouwensrelatie op en komen mensen soms ook spontaan naar onze sociale dienst.”
Boekenwinkel
Anders dan bij andere sociale kantoren, stappen mensen binnen in een boekenwinkel, wat drempelverlagend werkt. Mensen kunnen immers gemakkelijk binnen- en buitenlopen zonder gecatalogeerd te worden. Zo maakt de boekenwinkel de stap om sociale hulp te vragen kleiner. Daarnaast vult BOOD de leemte van een religieuze boekenwinkel in Brussel centrum op.
Open onthaal
Bij BOOD doen zowel vrijwilligers als medewerkers het onthaal. BOOD kan daarvoor rekenen op een tiental vrijwilligers. Ze bieden een luisterend oor, en indien nodig verwijzen ze door naar een sociaal assistent. Het publiek dat langskomt is erg gevarieerd: daklozen, jongeren op doortocht, toeristen, vluchtelingen (in mindere mate), mensen die binnenstappen voor de boekenwinkel of met een vraag rond info over de kerk (bv. uurregeling van de missen), enzovoort.
Enkele getuigenissen
Directeur Edward Bekaert en sociaal assistente Lyne Uytterhoeven vertellen: “Jef* was drank- en drugsverslaafd en dakloos. Hij leefde al tientallen jaren op straat. Over de jaren heen bouwde hij een vertrouwensrelatie met ons op. Hij kreeg ook ondersteuning van de straathoekwerkers van Diogenes met wie me samenwerken. Toen we beslisten om uitzonderlijk zijn medicatie bij te houden, zagen we Jef dagelijks. Er waren weken waarin we de ziekenwagen twee keer moesten opbellen om hem te verzorgen. We hebben hem een paar keer letterlijk moeten oprapen. Voor ons team was het heel intens. We hadden een sterke band met hem, maar zagen hem tot onze spijt achteruit gaan. We kregen het goede nieuws dat hij toegelaten zou worden tot een ontwenningskliniek. We leefden ernaartoe, maar na enkele dagen stond hij hier al terug. Er kwam dan toch een doorbraak, want hij werd toegelaten tot het Housing First project: als kwetsbare dakloze kreeg hij een woning toegewezen met bijna dagelijkse sociale ondersteuning.”
“Soms moet je hier als medewerker aanvaarden dat mensen een stap vooruit zetten, maar dan weer twee stappen achteruit.”
“De Afrikaanse Imani* verbleef dakloos in België, nadat ze van haar man gevlucht was. Haar zoontje, Yaro*, had een ernstige beperking. Ze werd naar ons doorverwezen door een begeleidingsdienst voor mensen met een mentale beperking. We ondersteunden en bemoedigden haar in de stappen die ze ondernam. Ze was erg hoopvol en ondernemend. Ze vond zelf een appartement. We spraken het Brussels Woningfonds aan om de huurwaarborg voor haar in te lossen. We kregen erkenning van de FOD Sociale Zekerheid voor de beperking van Yaro, waardoor ze ook een verhoogde tegemoetkoming mocht ontvangen. In beroep wonnen we de uitkering van het OCMW. Samen met de begeleidingsdienst vonden we een aangepaste school voor Yaro. Een andere dienst gaf Yaro les om zijn spraak te verbeteren en ondersteunde hem ook op school. Door de zorg voor haar zoontje verloor Imani haar werk. Ze is momenteel in ziekteverlof; het blijft precair. Imani moet nog elk jaar een aanvraag indienen om haar verblijfsvergunning te verlengen. Het is ieder jaar spannend afwachten, maar we blijven dit samen met haar opvolgen.”
“De succesverhalen ontstaan alleen door samen te werken aan een plan met andere sociale diensten.”
“We hebben de Marokkaanse Ahmed*, een man met een beperking, lang opgevolgd.”, vertelt Lyne. “Hij had zijn verblijfsvergunning verloren, maar er waren fouten gebeurd in het dossier. We hielpen hem met zijn dossier bij zijn advocaat en in beroep kreeg hij gelijk. Vandaag heeft hij zijn tweede verblijfsvergunning van een jaar op zak. We slaagden erin hem te laten opnemen in een therapeutische gemeenschap die aansloot bij mensen met zijn beperking. We betaalden voor hem zijn huurwaarborg. Ondertussen heeft de FOD de achterstallige uitkering terugbetaald. We werkten samen met Saham om hem aan werk te helpen. Hij vond aangepast werk bij een groendienst, waar ze erg tevreden zijn over hem. Hij kreeg een thuis in een opvangcentrum, maar wanneer dat verblijf na twee jaar verliep hielpen we hem aan een nieuwe verblijfplaats in een ander centrum. We begeleiden hem nu in zijn budgetbeheer.”
“Soms geldt het verhaal van de kip en het ei”, licht Edward toe: “Iemand heeft bijvoorbeeld logement nodig om werk te krijgen, maar ook werk nodig om een appartement te kunnen huren.”
“Mauritz* is gokverslaafd. Hij kwam hier met vragen rond schuldbemiddeling en met een brief dat hij uit huis zou worden gezet als hij zijn achterstallen niet zou betalen voor zijn sociale woning. We konden hem verwijzen naar een pro deo advocaat. Hij ging ook akkoord met administratieve bewindvoering: hij was bereid zijn budget uit handen te geven en het beheer te laten uitvoeren door een administratief bewindvoerder. Anders verloor hij zijn logement. Met het beperkte budget dat Mauritz van deze bewindvoerder wekelijks zelf kreeg, kon hij kiezen: gokken of voldoende te eten hebben. We motiveren hem om die verantwoordelijkheid zelf te nemen. We nemen steeds de tijd om naar hem te luisteren en motiveren hem met een eventuele grotere budgetvrijheid na een evaluatie in de lente van volgend jaar. Ondertussen is zijn schuld voor een sociale woning zo goed als afbetaald. Hij zal dus weldra een hogere uitkering ontvangen. We kijken positief naar de toekomst.”
Vrijwilliger Fried* zit aan het onthaal en is in gesprek met een cliënt. Wanneer hij even tijd heeft, legt hij uit: “Mensen hoeven hier niets. Ze krijgen geen lastige vragen. Het initiatief ligt volledig bij hen. Ik ben priester en in mijn parochie heb ik minder tijd dan hier. Ik néém hier ook de tijd om hun verhaal te beluisteren. Anonieme bedelende mensen krijgen hier een gezicht voor me. Ik draag hen voortaan nog een warmer hart toe.”
*Fictieve naam
Praktisch
Brussel Onthaal – Open Deur (BOOD)
Taborastraat 6
1000 Brussel
Google maps
T +32 (0)2 5118178
bapo@bapobood.be
www.bapobood.be/
Openingsuren Sociale dienst:
Zonder afspraak:
Ma: 10u-13u 14u-16u
Di, woe: 10u-13u 14u-17u
Vrij: 10u-13u
Op afspraak:
Do 10u-13u 14u-17u
Za, zo: gesloten
Openingsuren Onthaal:
Ma-za: 10u-17u45
Zo: gesloten