Caritas CARES Landenrapport België

Dit verslag is een analyse van de beschikbaarheid, bereikbaarheid, betaalbaarheid en
bruikbaarheid van de voorzieningen voor armoedebestrijding, en de bevordering van de sociale inclusie en activering in Europese landen, toegespitst op België. Caritas tracht te achterhalen waarom de kwetsbaarste leden van onze samenleving geen toegang hebben tot die voorzieningen.

Lees het Belgische Landenrapport   dat deel uitmaarkt van het Caritas CARES rapport

Samenvatting

België vergrijst, hoewel het fenomeen er minder uitgesproken is dan in vele andere EU-landen.
De migratiestromen liggen iets onder het EUgemiddelde. In 2018 dienden in België 22.530 mensen
een asielaanvraag in, ofwel 1,98% van de lokale bevolking. Dat is een lichte daling ten opzichte van de
piek van 44.660 asielaanvragen in 2015. De afgelopen jaren heeft de groei in België heel wat banen
opgeleverd, die op hun beurt zorgden voor een stijging van de werkgelegenheidsgraad en een sterke daling van de werkloosheidsgraad. De arbeidsparticipatie van vrouwen en van laagopgeleide werknemers, en de integratie van mensen met een handicap op de arbeidsmarkt, liggen nog steeds laag, temeer door de beperkte sociale bescherming. Het aantal mensen dat in België met armoede of sociale uitsluiting wordt bedreigd (AROPE), komt in de buurt van het EU-gemiddelde, hoewel het risico hoger ligt – en toeneemt – bij de kwetsbare groepen, meer bepaald bij mensen uit gezinnen waar bijna niemand werk heeft en bij gezinnen met kinderen. Er zijn ook grote regionale verschillen.

Voor deze analyse werden drie sociale diensten gekozen die voor alle landenprofielen van Caritas Europa gelijk zijn (openbare diensten voor arbeidsvoorziening, huisvestingsbeleid en voor- en vroegschoolse educatie) en daarnaast koos de nationale Caritas-afdeling twee specifieke voorzieningen die bijzonder relevant zijn in België: gezondheidszorg en voorzieningen voor daklozen.

Alle voorzieningen, met uitzondering van het huisvestingsbeleid, worden gemiddeld genomen redelijk bruikbaar, maar onvoldoende bereikbaar, beschikbaar en betaalbaar geacht. Met name de openbare diensten voor arbeidsvoorziening zijn wel betaalbaar en bruikbaar, maar niet bereikbaar, terwijl de gezondheidszorg wel bruikbaar en bereikbaar, maar niet helemaal betaalbaar is. Samengevat:

  • De openbare diensten voor arbeidsvoorziening zijn minder bereikbaar wegens bezuinigingen.
  • De sociale huisvesting hinkt nog steeds achterop en kent lange wachtlijsten.
  • De toegang tot voor- en vroegschoolse educatie (kinderopvang) wordt belemmerd voor mensen
  • in armoede.
  • De toegang tot de geestelijke gezondheidszorg wordt belemmerd door de kostprijs.
  • Er zijn geen speciale opvangcentra of langetermijnoplossingen voor dakloze jongeren, kinderen en gezinnen.

Aanbevelingen

  • Een nationaal investeringsplan rond sociale huisvesting uitwerken, om zo meer sociale woningen te creëren en de bestaande woningen te renoveren.
     
  • De geestelijke gezondheidszorg, en dan meer bepaald de ambulante psychologische bijstand, terugbetaalbaar maken voor iedereen die jonger is dan 21 jaar.
     
  • Snel en urgent middelen vrijmaken voor jongeren die leven in dak- en thuisloosheid.
     
  • De kinderopvang laagdrempelig, bereikbaar en betaalbaar organiseren.
     
  • Alle inkomens optrekken tot de armoedegrens.
     
  • Artikelen 23 en 31 van het Herziene Europees Sociaal Handvest aannemen.

Contact

Thijs Smeyers
Stafmedewerker armoede en sociaal beleid Caritas Vlaanderen
T +32 (0)2 608 00 79
M +32 (0)496 82 93 98
thijs.smeyers@caritas.be

Caritas