Caritas voor de menselijke waardigheid van de Roma
Caritas Europa lanceert een serie verhalen uit vier Roma-nederzettingen in Slowakije. Ondanks de barre levensomstandigheden hebben de lokale gemeenschappen de hoop niet verloren, dankzij talrijke Caritas-initiatieven. Onze Community of Practice (CoP) voor Roma-integratie deelt deze positieve ervaringen nu met het hele netwerk.
Dorien Van Haute, adjunct directeur Caritas Vlaanderen en voorzitter CoP voor Roma-integratie van Caritas Europa: "Het verbeteren van de menselijke waardigheid van de Roma-bevolking in Europa vormt een grote uitdaging omdat structurele ongelijkheden en generatiearmoede nog steeds op grote schaal voorkomen. Betekenisvolle verandering is nog steeds nodig om Roma te helpen hun rechten te realiseren en een waardig leven te leiden. Waarom is het belangrijk dat Caritas werkt aan de inclusie van Roma? Het Caritas-netwerk deelt de missie om de meest uitgeslotenen in de samenleving in heel Europa te ondersteunen, waartoe uiteraard ook de Roma-gemeenschappen behoren. Vandaag de dag worden Roma-burgers nog steeds systematisch gediscrimineerd en hun stem wordt vaak niet gehoord of gewaardeerd.
Er moet ook meer worden gedaan, vooral op politiek niveau. Investeren in de empowerment van Roma is cruciaal om de cyclus van generatiearmoede te doorbreken. Caritas-organisaties zetten zich al tientallen jaren in voor structurele veranderingen en om nog sterker te staan in onze pleitbezorging is Caritas Europa een Community of Practice (CoP) gestart - een groep deskundigen - die zich bezighoudt met de integratie van Roma. Op dit moment bestaat de groep uit Caritasmedewerkers uit Oostenrijk, België, Tsjechië, Portugal, Servië en Slowakije en we kijken ernaar uit om de groep uit te breiden.
Binnen de CoP, waarvan ik het genoegen heb voorzitter te zijn, wisselen we ervaringen uit over hoe we de Roma-gemeenschappen in onze respectieve landen ondersteunen. Hoewel onze contexten en werkwijzen verschillen, leren we en zien we hoe andere projecten innovatief, nuttig en effectief zijn bij het ondersteunen van de integratie van Roma. In 2023 brachten we een studiebezoek aan Slowakije onder leiding van Caritas Slowakije in Bratislava en haar bisdommen in Poprad en Košice (vlakbij de Poolse grens). We bezochten de dichtbevolkte Roma-nederzettingen en spraken met priesters en zusters die in deze gemeenschappen wonen en werken om kinderen en volwassenen te helpen een beter leven te krijgen. We bezochten ook de sociale centra van Caritas en een huisvestingsproject in Slowakije dat Roma-families ondersteunt bij het bouwen van hun eigen huizen.
De etnische Roma-minderheid maakt deel uit van de geschiedenis van Slowakije en Caritas Slowakije zet zich, in samenwerking met de katholieke kerk, actief in voor de integratie van Roma. Door consistente inspanningen verbeteren ze de onderwijskansen, ondersteunen ze beroepsopleidingen en vergemakkelijken ze de toegang tot gezondheidszorg voor de Roma-gemeenschap. Veel van hun initiatieven richten zich ook op sociale integratie, cultuurbehoud en huisvesting. Maar net als andere Europese landen worden ze met veel uitdagingen geconfronteerd. Het was emotioneel zwaar om getuige te zijn van de uitsluiting en de extreem slechte leefomstandigheden van de Roma-nederzettingen in Slowakije, maar het zorgde er ook voor dat we ons wilden richten op oplossingen.
Hoewel onmiddellijke verandering niet mogelijk is, kan langetermijnplanning veel helpen. Wat zijn de sleutelelementen voor verandering? Ten eerste is het opmerkelijk wat Caritas en lokale kerken doen om de Roma-gemeenschappen te helpen, maar om structurele veranderingen te bereiken, moet de hele samenleving op nationaal en lokaal niveau erbij betrokken worden. Ten tweede zijn we er vast van overtuigd dat de Roma-gemeenschappen rechtstreeks bij de besluitvorming moeten worden betrokken en als mede-actoren van verandering moeten worden behandeld.
In 2023 hebben we een position paper gepubliceerd waarin we ingaan op meer recente uitdagingen, zoals Roma die de oorlog in Oekraïne ontvluchten, de energiecrisis en de lage prioriteit die EU-landen geven aan hun nationale strategische kaders voor Roma. Door de jaren heen hebben de Caritas-organisaties hardnekkig gepleit voor structurele hervormingen.
De ambitieuze doelstellingen van het Strategisch Kader voor de Roma van de EU, die op nationaal niveau ten uitvoer moeten worden gelegd, bieden een belangrijke mogelijkheid om vooruitgang te boeken. Tot de belangrijkste doelstellingen van dit kader behoren het verbeteren van de huisvestingsomstandigheden, onderwijs en toegang tot proper drinkwater. Al deze doelen moeten haalbaar zijn en zijn dat ook.
We nodigen je graag uit om de verhalen van ons studiebezoek aan Slowakije te lezen (beschikbaar in het Engels). We hopen dat je meer inspiratie en motivatie vindt om in je dagelijkse werk te blijven streven naar een beter en waardiger leven voor iedereen."
Bron: Caritas Europa, beeld: Caritas Europa