Corona treft mensen in armoede hard

Door de maatregelen die genomen worden om het coronavirus in te dijken, worden mensen in armoede hard getroffen. Normale dienstverlening stokt en OCMW’s gaan over tot een minimumbezetting. Er is sprake van een sociale crisis. Daarom moeten de steunbarema’s die lokale besturen hanteren tijdelijk naar omhoog, zegt Caritas Vlaanderen.

Het coronavirus slaat hard om zich heen. Niet alleen de gezondheidszorg komt onder druk te staan, ook de sociale dienstverlening in Vlaanderen valt langzaam maar zeker stil. Dat is bijzonder slecht nieuws voor mensen in armoede. Doordat de noodzakelijke dienstverlening en ondersteunende netwerken onder druk staan of zelfs helemaal wegvallen, worden zij steeds vaker genoodzaakt andere oplossingen te zoeken.

“Daardoor stellen zij zich steeds kwetsbaarder op”, weet Thijs Smeyers van de sociale organisatie Caritas Vlaanderen. “Wie in armoede leeft is zo al moeilijker bereikbaar. Die situatie wordt elke dag erger. Gezondheid blijft het belangrijkste, maar we moeten proactief aan de slag om mensen in armoede te helpen.”

Doordat voedselbanken en sociale restaurants grotendeels of helemaal stilvallen of sluiten, zitten velen met de handen in het haar. Wie in februari niet rond kwam en een beroep moest doen op de voedselbank, moet vandaag op zoek naar alternatieven. “En die zijn er niet”, zegt Smeyers, “want ook de dienstverlening van lokale besturen of organisaties stokt en alternatieven zijn, ondanks de inspanningen van vrijwilligers, ontoereikend.”

We zitten nu al in een sociale crisissituatie, die zonder ingrijpen alleen maar verder zal exploderen. “We horen vandaag al van lokale besturen dat ze een stijging zien van hulpvragen. Zij moeten dan een sociaal onderzoek starten, wat vandaag niet mogelijk is. Als we hier niet pragmatisch aan de slag gaan, dan komt er een sociale crisis bovenop de huidige gezondheidscrisis.”

Caritas ziet kansen in de steunbarema’s die lokale besturen hanteren om na te gaan welke financiële tegemoetkomingen mogelijk zijn. Met die steunbarema’s toetst een lokaal bestuur het inkomen van mensen aan vooraf vastgelegde bedragen. Wie onder het barema valt, krijgt dan extra middelen in de vorm van een tussenkomst in de huishuur of in nutsvoorzieningen. De organisatie vraagt aan lokale besturen om die steunbarema’s met onmiddellijke ingang tijdelijk te verhogen met 100 euro, zodat er meer financiële marge komt voor mensen in armoede.

Daarnaast wil Caritas Vlaanderen de verplichting voor sociale onderzoeken tijdelijk opschorten, zodat sociale diensten van lokale besturen sneller kunnen handelen. In dat sociaal onderzoek wordt het inkomen en de woon- en werksituatie nagegaan. Dat is vandaag niet mogelijk, maar doordat dit een verplichting is, kan financiële hulp maar moeilijk opgestart worden. Sociale diensten kunnen wel van op afstand en met gegevens uit de kruispuntbank een inschatting maken, en beslissen dan  autonoom in eer en geweten. “Remediëring kan achteraf alsnog gebeuren, maar zo helpen we mensen in nood wel verder.”

“Met die eenvoudige maatregelen kunnen we het wegvallen van voedselbanken en sociale restaurants alvast opvangen. Maar facturen voor verwarming of elektriciteit zullen stijgen en ook mensen in armoede zullen ziek worden en gezondheidsfacturen moeten betalen”, zegt Thijs Smeyers. “We moeten vandaag al nadenken over oplossingen in de toekomst, want om de sociale crisis op te vangen, zullen die hard nodig zijn.”