Entraide Sint-Gillis

In 't kort

sociale wijkdienst die een warm onthaal biedt aan iedereen die zich wil aansluiten, zonder enige filosofische of religieuze connotatie.
ontbijt met koffie, thee, ruimte om te verpozen
sociale dienst biedt budgetbegeleiding, schuldenbemiddeling, referentieadres, enz.
te Sint-Gillis, Brussel

Een beetje geschiedenis

Entraide van Sint-Gillis werd in 1968 opgericht door Jean Degive (coördinator tot 1998) en deken Gaston Leclerc met als doel de actiemiddelen van vijf parochies van het dekenaat Sint-Gillis te verenigen, namelijk van de kerken van Sint-Alena, Sint-Antonius, Jezus Arbeider, Sint-Bernardus en Sint-Gillis. Entraide werd dus de antenne van de pastorale eenheid Sint-Gilles en liep daarmee voor op zijn tijd (We zien vooral vandaag de trend dat parochies zich verenigen).

Dagelijkse werking

"De werking heeft een hele evolutie ondergaan. Oorspronkelijk waren het vooral families uit de buurt die hulp vroegen, mensen in armoede, maar met een dak boven hun hoofd.” Aan het woord is Koffi Lawson, coördinator van Entraide. “Momenteel lopen vooral daklozen hier binnen. In het begin zagen we geen migranten, vandaag is ons publiek multicultureel. Eerst was er hier een kapel, waar nu een ontvangstruimte is ingericht. Er werd alleen in één van de bureaus koffie geschonken, maar de kansarme bevolking groeide aan en nam steeds meer ruimte in.

Vandaag werken we met twee sociaal assistenten, twee opvoeders, en één medewerker via sociale tewerkstelling (artikel 60). Ik ben coördinator en tegelijk één van de twee opvoeders. We zijn ook een antenne van Brabantia. Mijn loon wordt voor de helft betaald door Brabantia en voor de andere helft door de Vereniging Der Parochiale Werken Van Brussel-Centrum (VPW – AOP vzw). De andere medewerkers staan volledig op de rekening van Brabantia. VPW – AOP vzw draagt de kosten van het gebouw en de dagelijkse werking.

Acht vrijwilligers komen ons helpen. Ze komen elk éénmaal per week de mensen ontvangen en bedienen in ‘Accueil Café’, de ontvangstruimte. De koffiebediening is er van 8u30 tot 11u, maar de mensen kunnen blijven verpozen of gezelschapsspellen spelen tot 12u. We bieden naast koffie ook thee, grenadine, muntsiroop en water. Elke ochtend bereiden de medewerkers en vrijwilligers er een ontbijt. Al dit voedsel wordt gefinancierd door de AOP Sint-Gillis en door giften van particulieren, maar soms krijgen we ook brood en gebak van de bakkerij Saint-Aulaye in Ukkel. Vóór de covid haalde een van onze vrijwilligers ook nog wat onverkochte goederen op bij de Carrefour in Vorst: brood, kaas, ham, … De ontvangstruimte is bedoeld als een ruimte voor socialisatie voor dak- en thuislozen. We ontvangen een breder kansarm publiek, maar 90% van hen heeft geen woonst. Onder hen zijn enkele Belgen, maar vooral andere nationaliteiten: uit de Maghreb, Zwart-Afrika, Oost-Europa, en meer recent ook uit Portugal en Spanje,… Meestal verloopt het kalm, al gebeurt het soms dat we iemand moeten verplichten te vertrekken, wanneer hij/zij één van onze regels niet respecteert. Maar dat gebeurt zelden. Onze filosofie is deze van een ‘open deur’. We vragen de mensen niets. Zij kunnen binnenkomen voor een koffie en vertrekken wanneer zij willen, maar met respect voor de ruimte en voor anderen.

Naast onze koffiebediening is er ook sociale permanentie. Mensen kunnen tussen 8u30 en 11u langskomen zonder afspraak. Wie hier binnenloopt voor een koffie en graag een gesprek heeft met een sociale werker, kan zich ook bij een vrijwilliger in de ontvangstruimte inschrijven. De sociale werker komt ze dan om beurten halen. De mensen hebben ook de mogelijkheid om een afspraak te maken voor in de namiddag. Dat gaat dan om administratieve procedures, verzoeken om informatie over regularisatie voor migranten zonder papieren, verzoeken om hulp bij het betalen van huur, problemen met het verkrijgen van sociale rechten van het OCMW, energiebezuinigingen, verzoeken om steun voor de rechtbank, … Soms gaan we mee naar de gemeente of naar de opvanghuizen voor een toelatingsgesprek. 70% van onze cliënten bij de sociale permanentie zijn kansarme gezinnen, die wel over een woonst beschikken, 30% zijn de daklozen die we in ons ‘Accueil café’ ontvangen."

Koffi: "Wij doen ook aan schuldbemiddeling. Daartoe stellen we samen afbetalingsplannen op. Mensen hebben schulden bij ziekenhuizen, energieleveranciers, telecommunicatiebedrijven, enz. Wij nemen contact op met de deurwaarders en de politie. We nemen contact met de deurwaarders en soms vragen we om de rente op de achterstallige schulden op te heffen. De mensen hebben vertrouwen in ons. Het is belangrijk dat ze Entraide zien als een ‘familiale plek’, een huiskamer waar je steeds welkom bent, je mag passeren wanneer je wilt.

In één van onze ruimtes organiseerden we aanvankelijk een sociale kruidenierszaak: een kleine supermarkt, waar mensen in armoede producten tegen de helft van de marktprijs kunnen kopen. Maar sinds zo’n 7 jaar hebben wij onze krachten gebundeld met andere organisaties (OCMW Sint-Gillis, Resto Du Coeur, en Seso), om een grotere vzw-structuur te creëren: ‘Epi St-Gilles’. Deze nieuwe sociale kruidenierswinkel is gevestigd in de gebouwen van het OCMW van Sint-Gillis. Bij Entraide blijven we aanvragen voor toegang tot deze kruidenierswinkel behandelen op basis van het inkomen en het aantal personen in het huishouden. Iedereen kan zich kandidaat stellen, met uitzondering van degenen die in Sint-Gillis aan het OCMW betalen, die zich rechtstreeks tot het OCMW moeten wenden. We geven de mensen toegang met een kaart die zes maanden geldig blijft. Dat laat ons toe hun situatie halfjaarlijks te revalueren. Elke stichtende vereniging financiert de helft van de boodschappen voor haar begunstigden aan wie zij toegang verleent. Entraide stelt, via de AOP Saint-Gilles, een jaarlijks budget van 15.000 euro ter beschikking.

Onze wasserij, met wasmachine en droogkast, is beschikbaar tegen één euro. De mensen kunnen er wekelijks zo’n 8 kg kledij wassen. Het zijn vooral mensen zonder papieren die in een kraakpand wonen, die er gebruik van maken. De anderen, die echt op straat leven, kleden zich over het algemeen direct in onze winkel om en gooien hun oude, vaak erg versleten kleren weg. Deze "garderobe", waar wij gratis kleding uitdelen, is open op dinsdag- en donderdagmiddag. De mensen kunnen er telkens één broek, één vest, één t-shirt, één paar schoenen, … verkrijgen. Een medewerker houdt bij wie wat heeft gekregen. De stock aanvullen is niet altijd evident. Vooral particulieren uit de buurt of elders en de parochianen van de pastorale eenheid Sint-Gillis, die ons kleding geven. Daarnaast is er ook Solidarité Grands Froids waar we ons af en toe kunnen gaan bevoorraden. Wanneer we een artikel niet in huis hebben waar vraag naar is, dan oriënteren we de mensen verder naar deze vzw.

De mensen zonder papieren die hier regelmatig komen, proberen we verder te helpen, door hen een aanwezigheidscertificaat te geven, dat hun regelmatig bezoek aan ons bevestigt. Daarmee kunnen ze bij het OCMW een medische kaart aanvragen waarmee zij zich kunnen laten behandelen als zij ziek zijn.

Het OCMW van Sint-Gillis is een partner met wie we veel samenwerken. Om een dakloze in te schrijven op een referentieadres, baseren de meeste OCMW’s hun beslissing op de plaats waar de persoon slaapt, wat de zaken vaak bemoeilijkt omdat de meeste daklozen geen vaste slaapplaats hebben. Maar het OCMW van Sint-Gillis is meer begripvol in die zin dat het zich vooral gebaseerd op de plaatsen waar de persoon zich overdag begeeft. Veel mensen brengen hun dag bij ons door in Entraide en gaan 's avonds slapen in Samusocial in Anderlecht of elders in Brussel. Het OCMW van Sint-Gillis toont hiervoor dus begrip.

Recent zijn we gestart met het aanbieden van lockers. De mensen vroegen ons al jaren waar ze hun schamele bezittingen veilig konden achterlaten. Eerst deden we dit in ons bureau. Nu zijn de kastjes bijna volledig bezet. We vragen 50 cent per maand als kost. De mensen tekenen een contract van 3 maanden, dat verlengbaar is tot 6 maanden, want het valt voor dat ze hier plots voor een tijd niet meer komen opdagen. Daarna maken we plaats voor iemand anders. Maar als er geen andere mogelijkheid is, dan kijken we verder.

Met de sociale dienst trachten we een woonst te vinden voor de dak- en thuislozen. Wanneer ze huisvesting hebben gevonden, proberen we hen in het begin regelmatig te bezoeken. Anders staan ze vaak na een paar maanden weer op straat. We werken voor dit Housing first project samen met vzw Straatverplegers en met sommige Sociale Verhuurkantoren. Dat loopt niet altijd vlot. Eén van de mensen die we aan een sociale woonst hebben geholpen, is al 5 maanden spoorloos. We zijn de verdwijning gaan aangeven aan de politie en een sociaal verhuurkantoor wil het appartement weer beschikbaar stellen op de huurmarkt.

We engageren ons regelmatig om te helpen zoeken naar een woning, om te helpen verhuizen, om de woonruimte mee proper te houden door nauwgezette bezoeken, vooral in de eerste maanden. We komen niet financieel tussen, maar wij kunnen wel een beroep doen op het Fonds Jean Degive vzw, dat door de dochters van Jean Degive, één van de stichters van l'Entraide, na zijn dood werd opgericht, om daklozen die in een woning terechtkomen, te helpen hun eerste huur te betalen.

Onze filosofie is de hulpzoekenden zelf naar ons toe te laten komen met hun specifieke vragen. Wij dwingen hen niet, omdat dit soort sociale herintegratiebegeleiding niet werkt als de mensen niet bereid zijn.

We bieden daarnaast de mogelijkheid van budgetbegeleiding aan mensen die in armoede leven. De uitkering van diegene komt dan op de rekening van onze dienst. Daarmee betalen we de huur, de schulden, de facturen. We geven hen dan wekelijks zakgeld. We doen dit al een vijftien jaar. Vijf mensen die het al jaren actief gebruiken, zijn nu schuldenvrij en hebben spaargeld.

Ik werk hier nu twaalf jaar. Het sociale aspect trekt me zo hard aan: de personen, de contacten, de gesprekken. Ik ‘geef’ me graag aan anderen. Ik sta achter onze filosofie van een ‘open huis’: we vragen niets aan de mensen, zij komen met hun vragen naar ons. Dat maakt de mensen rustiger. Ze willen geen agressie: na een moeilijke nacht willen ze kunnen recupereren.

In november 2020 is de Pastorale Eenheid van Sint-Gillis begonnen met het brouwen van een solidariteitsbier in de brouwerij Anders in Limburg, "La biche de Saint-Gilles". De opbrengst gaat integraal naar Entraide Sint-Gillis. Dit project wordt gefinancierd door de ‘Anges de la Biche’, parochianen of particulieren die een bepaald bedrag investeren dat zij zes maanden later terugkrijgen als de voorraden op zijn, maar zonder rente. Een klein flesje kost €2.

Zo werd in mei 2021 een eerste cheque van 7500 euro aan Entraide aangeboden. Wegens het succes van deze eerste editie vond een tweede lancering plaats, ditmaal met een ‘Biche Bio’. Entraide heeft zojuist, hier in november 2021, een tweede cheque van 7500€ ontvangen, wat een totaal maakt van 15.000€ in één jaar, volledig betaald aan Entraide voor haar activiteiten ten behoeve van de meest behoeftigen."

Enkele getuigenissen

Koffi: "Jean* is ongeveer tien jaar geleden uit Mauritanië gevlucht. Hij vond werk in de sociale tewerkstelling in Brussel. Drie jaar geleden kwam hij op straat terecht, door een achterstallige huur. We ontmoetten hem dan hier en hij is van onze dienst gebruik gaan maken. Beetje bij beetje begon hij zich open te stellen, vragen te stellen, naar het sociaal bureau te gaan om met de maatschappelijk werkers te praten en de straat op te gaan. Dus gaven we hem een referentieadres. Hiermee kon hij een leefloon bekomen. Met deze toelage kon hij onderdak beginnen zoeken en vroeg daarbij onze hulp.

Via bemiddeling met de Straatverpleegsters hebben we een woonst gevonden. Maar omdat hij schulden had, begonnen zijn schuldeisers hem nu brieven te sturen. Hij maakt gebruik van ons aanbod van budgetbegeleiding en we helpen hem in de schuldenbemiddeling. Dat liet ons toe om elke maand een deel van zijn schulden af te betalen. Wij vergezelden hem ook naar school en gaven hem alfabetiseringscursussen, want hij was analfabeet en was nooit naar school geweest.

Maurice* is een Belg. Hij was dakloos en dronk veel. Ongeveer 12 jaar geleden, nadat hij onderdak had gevonden, vroeg hij ons om budgettaire steun. Zo kon hij zijn huisvesting en rekeningen op tijd betalen. Hij was hier ook vrijwilliger.

Een paar jaar later vroeg hij om de budgetbegeleiding te stoppen. We probeerden hem te ontmoedigen, maar hij was vastbesloten. Aangezien hij bij de Nationale Bank was en geen eigen rekening kon openen, gaf hij ons de rekening van een vriend om over te schrijven wat hij nog aan spaargeld had. We geven nooit geld in contanten als we een budgetlijn afsluiten. Zes maanden na zijn vertrek was hij hier terug zonder geld, met een huurachterstand van drie maanden, andere schulden en een groot conflict met de verhuurder. Hij vroeg opnieuw om budgetbegeleiding. We namen contact op met de huisbaas en vroegen hem ons wat tijd te gunnen om de schulden af te betalen. Hij heeft stappen ondernomen om zijn ziekenfondsuitkering weer op onze rekening te krijgen. Binnen vier maanden was de huisbaas volledig betaald, maar hij gaf hem toch een opzegging om te vertrekken. Gelukkig vonden we snel een ander huis voor hem, deze keer een sociale woning.

Helaas, tijdens de verhuizing, viel hij van de trap en brak zijn been. In het ziekenhuis kreeg hij een spindel in zijn been en moest zijn been in het gips. Terwijl hij in het ziekenhuis lag, organiseerden wij zijn verhuizing.

Een maand na zijn thuiskomst en toen het gips werd verwijderd, ontdekte het ziekenhuis een grote infectie onder het gips, waardoor een gapende wond ontstond. Het ziekenhuis hield hem een paar weken en stuurde hem dan naar huis. We zorgen voor verpleging en een dagelijkse thuisbezorging van maaltijden. We bezochten hem twee of drie keer per week.

Na enkele weken verzorging maakte de verpleegster ons erop attent dat de wond niet genas en dat hij opnieuw moest worden opgenomen. Maar helaas, een paar dagen later, werd hij weer naar huis gestuurd zonder dat de wond genezen was. Dat hij veel rookte en dronk, hielp niet aan de genezing.

Op advies van de thuisverpleegster hebben we een ander ziekenhuis gecontacteerd. Na een paar weken in het ziekenhuis en behandeling ging hij naar huis, maar de wond bleef geïnfecteerd en zijn tenen begonnen zwart te worden. Uiteindelijk moest zijn been worden geamputeerd omdat de artsen vreesden dat de infectie zou overslaan op zijn andere been. Hij werd toen in revalidatie geplaatst, maar de infectie had zich verdergezet en ook zijn tweede been moest worden geamputeerd.

Het moet gezegd dat Maurice een medisch verleden heeft, want hij heeft enkele operaties ondergaan om de bloedsomloop in zijn benen te stimuleren, maar de behandeling in sommige Brusselse ziekenhuizen, waar de bedden snel moeten worden vrijgemaakt, zelfs als de patiënt niet helemaal genezen is, heeft mij enorm geschokt: bij zijn eerste controle in het eerste ziekenhuis stonk de wond zo erg dat het verplegend personeel de ramen van zijn kamer moest openen en hij uiteindelijk met etterende wonden naar huis werd gestuurd.

Vandaag woont hij in een home. Hij is nog geen 60 jaar oud en gebruikt een rolstoel. We hebben een invaliditeitsuitkering voor hem bekomen. Hij maakt nog steeds gebruik van onze budgetbegeleiding. Wij betalen de home en zijn rekeningen. Hij komt hier af en toe met de tram of de taxibus, alleen. Hij doet het erg goed.

Maurice houdt van reizen. Drie jaar geleden heeft hij zijn droom kunnen verwezenlijken: ondanks zijn handicap hebben wij met een Frans agentschap een reis naar Mexico georganiseerd. Hij had er voor gespaard.

Hubert* is Roma, geboren in Frankrijk, maar opgegroeid hier in België. Hij vroeg ongeveer tien jaar geleden om onze hulp. Hij moest zijn pleeggezin verlaten. Toen hij een andere woning vond, hielpen we hem verhuizen. Hij vroeg ook om budgetbegeleiding. Vier jaar geleden moest hij zijn woning verlaten, omdat het gebouw onbewoonbaar was verklaard. Toen vonden we voor hem een andere woning bij een particuliere verhuurder. Hij krijgt een uitkering van de mutualiteit en we hebben een extra huurtoelage van de Stad Brussel voor hem bekomen.

Soms, vooral in de winter, gaat hij psychologisch door een moeilijke periode. Het zijn tijden die hem herinneren aan de dood van zijn moeder en zijn broer. Voor niets kan hij agressief worden, vooral verbaal, en soms kan hij delirant worden: hij zal vragen om zijn budgetbegeleiding te beëindigen en de onmiddellijke uitkering van al zijn spaargeld, hij zal ons beledigen aan de telefoon of hier binnen. Hij wil dan zelfs zijn antidepressiva niet meer innemen. De laatste keer was afgelopen februari. Toen waren we echt aan het eind van ons Latijn met hem. Hij mocht niet meer naar binnen, maar we bleven hem begeleiden door zijn rekeningen en huur te betalen. We gaven hem zijn zakgeld buiten de gebouwen.

Beetje bij beetje, na ongeveer anderhalve maand, verbeterde de situatie. We zijn erin geslaagd om weer contact met hem te maken. Gelukkig had zijn huisarts goed contact met hem gehouden tijdens zijn crisis.

Fanny* is een jonge Belgische vrouw van in de veertig die een moeilijke jeugd heeft gehad en in inrichtingen is opgegroeid. Ze is verslaafd aan drugs, maar slaagt erin haar gebruik min of meer onder controle te houden. Ze raadpleegt vaak haar psychiater. Ze kwam zeven jaar geleden bij ons voor budgetbegeleiding. Ze huurde bij een particulier, maar kon later een sociale huurwoning krijgen. Wij helpen haar ook om haar huur en rekeningen te betalen en er voor haar te zijn wanneer zij in moeilijkheden verkeert.

* Fictieve naam