Referentieadressen voor woonwagenbewoners

Een administratieve thuisbasis en steunpunt voor wie onderweg is.

Wat is een referentieadres?

Een referentieadres* biedt personen zonder officiële verblijfplaats in België de mogelijkheid om administratief bereikbaar te blijven voor overheidsinstanties en sociale diensten. Dit adres is cruciaal om toegang te krijgen tot rechten zoals kinderbijslag, sociale uitkeringen, en gezondheidszorg.

Caritas Vlaanderen beheert referentieadressen voor zo’n 500 mensen, voornamelijk rondtrekkende woonwagenbewoners. Hiermee ondersteunen we hen niet alleen in hun administratieve noden, maar ook in hun dagelijkse uitdagingen.

* Omzendbrief 'Uitbreiding van de mogelijkheden tot het gebruik van het referentieadres voor rondtrekkende bevolkingsgroepen', 2006

Wie komt in aanmerking?

Een referentieadres is er voor personen:

• Die in België verblijven, maar geen vaste verblijfplaats hebben.**
• Die een administratieve connectie nodig hebben voor officiële post en toegang tot sociale rechten.

** Meer info over wie in aanmerking komt: Federale overheidsdienst binnenlandse zaken

De doelgroep bestaat hoofdzakelijk uit rondtrekkende Roms***. Deze gemeenschap heeft een rijke, nomadische cultuur met een sterke focus op familie, vrijheid, en een orale traditie. Veel van hen zijn Belgische staatsburgers en spreken naast Romani vaak Frans.

*** Ken jij ook niet het verschil tussen Roma, Roms, Voyageurs en Manoesjen?  

Onze geschiedenis met referentieadressen

Vóór 1975 hadden rondtrekkenden in België een ‘Zigeunerkaart’, die hen als labelde als persoon met 'onbestaande nationaliteit. Het was voor de rondtrekkende groep onmogelijk om met deze kaart een inschrijving bij de gemeente of een stad aan te vragen. Deze drie-maanden-geldige kaart gaf enkel toestemming om tijdelijk in België te verblijven. Elisa en Leon Tambour waren pioniers die hun domicilieadres in Antwerpen openstelden voor deze doelgroep. Later werd dit beheer overgedragen aan de vzw Acht, later 'Atlas, integratie en inburgering Antwerpen'. Vervolgens nam het CAW Luchtbal de taak op zich.

In maart 2021 nam Caritas Vlaanderen deze verantwoordelijkheid over, na een grondige overdracht van CAW Luchtbal. Sindsdien beheert Caritas Vlaanderen referentieadressen voor ongeveer 140 gezinnen. Naast het verdelen van post bieden wij begeleiding bij sociale administratie en slaan we bruggen naar hulpverlening en overheidsdiensten.

Wat doet Caritas Vlaanderen?

• Beheer van referentieadressen: Een vast administratief punt voor mensen zonder verblijfplaats.
• Sociale ondersteuning: We helpen met kinderbijslag, belastingen, verzekeringen en andere administratieve zaken.
• Brug naar hulpverlening: Samenwerken met sociale organisaties en overheidsinstanties om toegang tot hulp te verbeteren.
• Contact met partners: We werken samen met organisaties zoals doortrekkersterreinen in Gent, Asse, Kortrijk en Lille, en Foyer vzw in Brussel, waar Gabi Bala al jaren heel wat referentieadressen beheert.

Waarom is dit belangrijk?

Het beheren van referentieadressen gaat verder dan administratieve ondersteuning. Voor veel rondtrekkenden is het een eerste stap naar stabiliteit en toegang tot basisrechten. Wij streven naar:

• Waardige huisvesting: Het recht op een veilige en vaste verblijfplaats voor iedereen.
• Empowerment: Mensen ondersteunen om sterker in het leven te staan en zelfredzaam te worden.
• Structurele verandering: Samenwerken met beleidsmakers om duurzame oplossingen te vinden voor de woonproblematiek van rondtrekkenden.

Samen bouwen aan een toekomst zonder uitsluiting

Bij Caritas Vlaanderen geloven we in een mensgerichte aanpak. Door administratieve obstakels weg te nemen en mensen te ondersteunen in hun dagelijkse uitdagingen, bouwen we mee aan een samenleving waarin iedereen telt.