
Bevraging
Aan de hand van kwantitatief onderzoek bevroeg Caritas Vlaanderen in het najaar van 2019 2.608 Vlaamse meisjes en jonge vrouwen tussen 12 en 25 jaar. Daarnaast deden we een diepte-interview bij vier meisjes die aangaven in een situatie van menstruatie-armoede te leven.

5% van de Vlaamse meisjes bleef al eens weg van school omdat ze geen geld had om menstruatie-producten te kunnen kopen.
Bij jonge meisjes die leven in materiële deprivatie miste 15% al eens school bij gebrek aan menstruatieproducten.

In Vlaanderen heeft 12% van de meisjes tussen 12 en 25 jaar al wel eens niet genoeg geld gehad om menstruatieproducten te kunnen kopen.
Bij meisjes die leven in materiële deprivatie loopt dit op tot 45%.

Ongeveer 11% van de Vlaamse meisjes leende al eens menstruatieproducten omdat ze er zelf geen geld voor had.

De helft van de Vlaamse meisjes gebruikte al wel eens een dubbel gevouwen zakdoek of een dubbele onderbroek omdat ze geen menstruatieproducten had.
Meisjes in materiële deprivatie doen dit vaker dan anderen: 65% van de meisjes in materiële deprivatie zoekt een andere oplossing.

De mentale impact van het niet kunnen aankopen van menstruatieproducten is groot. Het zorgt voor stress en angst voor lekken.
En ook nog:
- Ongeveer 4% van de Vlaamse meisjes past vrijetijdsplannen aan omdat ze geen financiële middelen hebben om producten te kunnen kopen.
- Maandverband blijft het populairste menstruatieproduct: 90% van de Vlaamse meisjes gebruikt het, tegenover 64% tampons en 8% menstruatiecups.
- Een aantal Vlaamse meisjes neemt de pil door, omdat dit goedkoper is dan dure menstruatieproducten.
Beleidsaanbevelingen aan de overheid
- Zorg voor extra middelen via OCMW’s
- Installeer automaten met gratis maandverband in secundaire scholen
- Ga naar een 0% belastingtarief voor menstruatieproducten
- Zorg voor een terugbetaling van menstruatieproducten via de sociale bescherming
- Verhoog inkomens en uitkeringen tot boven de Europese armoedegrens
Stop menstruatiearmoede op school
Met dit project wil Caritas Vlaanderen de strijd aangaan tegen menstruatiearmoede op middelbare scholen. We willen:
- leerlingen en personeelsleden sensibiliseren en informeren over het thema aan de hand van een educatieve toolbox,
- scholen ondersteunen bij het toepassen van de toolbox en bij het opzetten van een eigen actie rond menstruatiearmoede,
- goede praktijken en tips en tricks verzamelen om het voor scholen makkelijker te maken om in de toekomst rond dit thema te werken.
Recente ontwikkelingen rond menstruatie-armoede
Wat weekte ons onderzoek rond menstruatie-armoede uit 2020 los bij lokale organisaties en overheden? Wat is er in tussentijd aan gedaan? Wij proberen zoveel mogelijk acties te bundelen.
Caritas Vlaanderen sprak met...
Ervaringsdeskundigen
Vier vrouwen getuigden anoniem over hun ervaringen met menstruatie-armoede
Plan International NL
Caritas Vlaanderen sprak met Plan International NL over hun onderzoek 'Bloedserieus': een kwantitatief onderzoek naar menstruatie-armoede in Nederland.
De Bovengrondse
Caritas Vlaanderen sprak met De Bovengrondse over hun onderzoek 'Verkenning van menstruatie-armoede in Nederland': een kwalitatief onderzoek naar menstruatie-armoede in Nederland.
BruZelle
Caritas Vlaanderen sprak met BruZelle over het belang van hun werk: zij verzamelen maandverband om het op hun beurt gratis te verdelen aan de mensen die er nood aan hebben.
Voorbeeld in de nationale context
BruZelle is een solidariteitsproject, opgericht in 2016 door twee vrouwen die op straat de nood aan menstruatieproducten zagen. De vzw wil de toegang tot maandverband vereenvoudigen voor mensen in armoede die al dan niet dakloos zijn. Daartoe verdeelt zij inzameldozen waar mensen ongebruikte maandverbanden kunnen doneren. Deze maandverbanden deelt de vzw dan op haar beurt, in een permanentie en via buurtwerkingen en sociale organisaties, weer uit.
Internationale context
- 10% van de Engelse en 9% van de Nederlandse meisjes kon al eens geen menstruatieproducten kopen uit gebrek aan financiële middelen, bleek in 2019. Het aantal in Vlaanderen zou dus hoger liggen (12%).
- Deze zomer bleek in Nieuw-Zeeland dat zowat 90.000 meisjes, of nog 8%, er niet naar school gaan wanneer ze ongesteld zijn, omdat ze zich hygiënische producten zoals tampons en maandverband niet kunnen veroorloven. Daarom heeft Nieuw-Zeeland in juni 2020 besloten om deze producten gratis ter beschikking te stellen in de scholen. In Vlaanderen zou het gaan om 5% en 15% bij de meisjes in materiële deprivatie.
- Kenia schafte als eerste in 2011 de taksen op hygiënische producten af. Op deze producten werd voortaan geen btw meer geheven, zodat tampons en maandverbanden goedkoper werden. Canada, India en Ierland lieten de taks ook wegvallen. Groot-Brittannië heeft aangekondigd dat het vanaf 2021 de tampontaks zal laten vallen. België verlaagde de tampontaks, die even hoog was als voor luxeproducten, pas in 2018 van 21 naar 6%.
- In Nederland werd het thema al meerdere malen onder de aandacht gebracht. In april 2019 verzamelden vier studentes er 7.470 handtekeningen met een petitie waarin ze vroegen om een menstruatiecup via de basisverzekering te vergoeden. Dat najaar onderzochten Plan International en De Bovengrondse onafhankelijk van elkaar de menstruatie-armoede in Nederland. In november 2019 presenteerden ze tesamen de resultaten van hun onderzoeken. Totnogtoe haalden ze hun slag jammer genoeg niet thuis. De Londense studente Amika George had in 2017 met haar nationale campagne Free periods meer succes bij de Britse overheid.
Wil je meer weten over menstruatie-armoede? Wij brengen je graag een overzicht van persartikels en onderzoeken.

Caritas Rapport ‘Dubbel Taboe’
Neem actie rond Menstruatie-armoede
Je wilt concreet aan de slag met het thema menstruatie-armoede? Dat is top! Want ook jij kan als lokaal bestuur, sociale organisatie, school of privé-initiatief mee het verschil maken. We geven je graag enkele concrete acties, zodat je het ontbreken van menstruatie-producten mee kan aanpakken.
Help ons helpen!
Steun jij ons ook? Alvast bedankt!