Interview voorzitter Bruno Aerts

In 2008 werd Bruno Aerts diocesaan directeur van Caritas Antwerpen. Vier jaar geleden, in 2017, nam de toenmalige voorzitter van Caritas Vlaanderen, Luc De Geest, het initiatief om Bruno als zijn opvolger voor te stellen. In 2021 werd hij unaniem als voorzitter bevestigd voor een nieuw mandaat van vier jaar.

We willen meer inzetten op het Caritas Netwerk

Bruno: “Caritas Vlaanderen is er in essentie om armoede in Vlaanderen te bestrijden. Caritas is het geheel van de verschillende Caritas-werkingen van de vijf Vlaamse bisdommen. Ze hebben elk hun eigen werking en leggen hun eigen accenten. De lokale verankering vinden we bijgevolg belangrijk en ondersteunen we. En terzelfdertijd zijn er algemene initiatieven die voor heel Vlaanderen gelden, waarvan de bisdommen de concrete uitwerking op zich nemen of lokale ondersteuning voor voorzien. Eén van die acties is bv. de noodhulp die Caritas Vlaanderen, met haar operationele werking Caritas Hulpbetoon, aanbood te midden van de Covid-19-crisis, waarbij de bisdommen projecten konden voordragen die de hulp konden gebruiken.

De kerkelijke binding blijft belangrijk voor ons. Wij zijn een kerkelijke organisatie en geen vzw in puur burgerlijke zin. We gaan uit van een evangelische boodschap: we moeten naar een samenleving gaan waar iedereen wordt opgenomen, zonder enige vorm van discriminatie. De zorg voor de naaste, daar geven wij gestalte aan, binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Onze tegenhanger, Islamic Relief, een grote internationale moslimorganisatie, groeit. Het aantal levensbeschouwelijke hulporganisaties groeit. Wij zijn Rooms Katholiek en aligneren ons aan de bisdommen en uiteindelijk Rome.

Wij zijn kerkelijk van origine en inhoud. Om onze doelstelling, naastenliefde en de bevechting van armoede, te behalen, doen wij beroep op het lokaal funderen van de naastenliefde. We zetten dus sterk in op samenwerking, via een fijnmazig netwerk met tal van organisaties ‘van goede wil’, dus ook moslimorganisaties en neutrale partners.

We werken samen met partners binnen en buiten onze eigen organisatie. Onze samenwerking met het eigen Caritasnetwerk, en dus in de eerste plaats met Caritas International, willen we onderhouden en zo mogelijk nog versterken.”

We staan open voor alle vormen van armoede, maar zetten de komende vier jaar vooral in op het bestrijden van de situatie van dak- en thuislozen.

Bruno: “We zien een maatschappelijk probleem, waarbij mensen geen vaste woonplaats hebben en daarmee een probleem hebben en worden voor de maatschappij. Wij geven hen een plaats, waardoor we een eerste stap zetten in het integratieproces in de samenleving. We coördineren daartoe enkele lokale initiatieven. Dat zijn kleinschalige projecten zoals het Listening Center in Antwerpen (een nieuwe invulling op de funderingen van het vroegere Housing Café van Caritas International.be), of zoals de Community Sponsorship huizen in Gent en Brugge (projecten van Caritas International.be waaraan wij participeren). In Gent hebben we met Caritas Vlaanderen ons opvanginitiatief ‘Lübecksite’ en in Antwerpen, ons project rond de opvolging van de Referentieadressen voor rondtrekkenden. Deze projecten startten we in 2020 op vraag van verschillende overheden die onze expertise daarin erkennen. Wij doen dit met hen en voor hen. Deze projecten hebben nieuwe partnerschappen voortgebracht, die we daarvoor niet of toch minder hadden, namelijk met OCMW’s, CAW’s, stadsdiensten.

Deze projecten zijn relatief nieuw, maatschappelijk relevant en Caritas Vlaanderen mag hierin zijn expertise uiten. Wij gaan hier ook ten volle voor. We doen dit vanuit onze zending en vanuit wat een maatschappij naar voor schuift. Want deze problematiek is geen eendagsproblematiek. Op de lange termijn kunnen we wel degelijk iets bereiken voor de levenssituatie van deze mensen. Voor Caritas zit hier de evangelische opdracht in om de mensen nieuwe hoop en naar de toekomst toe een betere kwaliteit van leven te geven. Ieder stapje in de goede richting is daarbij belangrijk.”

We gaan nieuwe partnerschappen aan

Bruno: “Tot nog toe had onze samenwerking met steden en gemeenten een lokale focus. Zoals voor het opvangcentrum Peeterskasteel waar we coöpereren met de Stad Scherpenheuvel-Zichem rond plaats, beveiliging, toegankelijkheid, enz.. We konden bijvoorbeeld ook rekenen op de medewerking van lokale overheden en CAW’s, wanneer we in de Covid-19-crisis de verdeling van sanitaire kits aan dak- en thuislozen voor een deel op ons namen. In Antwerpen kwam er zo in de eerste lockdown bij ’t Vlot een verdeelcentrum, waarbij Caritas Vlaanderen de sanitaire kits aanleverde.

Op beleidsniveau werken we al langer regelmatig samen met het Vlaamse niveau rond het thema ‘huisvesting’. We zijn betrokken in verschillende werkgroepen waar we mee op het beleid wegen. Dat ligt anders op het operationele niveau, waar we nu voor het eerst met de stad Gent samenwerken, voor het project Lübecksite. Het probleem van de dak- en thuislozen, van mensen zonder vast verblijf, is evenwel geen probleem dat is begrensd op het niveau van de Stad Gent. Het is een globaal probleem, dat we opnieuw tegenkomen bij het beheer van de Referentieadressen en de ondersteuning van de rondtrekkende bevolking, wat dit laatste betreft met ondersteuning vanuit de Vlaamse Gemeenschap.

Een nieuwe aanpak voor onze operationele werking, Caritas Hulpbetoon

Bruno: “Ook bij de werking van Caritas Hulpbetoon komt het accent met de uitbouw van onze Crisisfondsen meer en meer op het decentrale niveau te liggen. Met de Crisisfondsen proberen we mensen die door de mazen van het net dreigen te vallen, een steuntje in de rug te geven om toch perspectief op een toekomst te houden. We werken daarvoor samen met andere organisaties die op het terrein actief zijn, en soms krijgen we ook hier vragen van steden en gemeenten, voor individuele situaties waar zij als overheid niet kunnen tussenkomen.

De communicatie rond onze operationele werking is nieuw: we promoten die werking in Kerk & Leven, FOKUS Nieuwsblad en enkele andere dag- en weekbladen, om schenkers te bedanken en op de hoogte te houden van wat we doen met hun giften, en om nieuwe schenkers aan te trekken. De Crisisfondsen worden per bisdom georganiseerd, maar hebben op regelmatige basis gezamenlijk overleg. Dan stemmen we hun beleid op elkaar af. Daar willen we in de toekomst verder op inzetten: een beheer van de Crisisfondsen op Vlaams niveau, met gealigneerde regels die in elk bisdom hetzelfde zijn, opdat een steunaanvraag overal op dezelfde manier wordt beoordeeld.

Mijn passie in onze nieuwe initiatieven ligt hem hierin dat we mensen op weg helpen om een nieuwe thuis te vinden (vb. Lübecksite, Referentieadressen). Als organisatie heten we hen welkom in de samenleving. We willen stappen zetten om zo hun levenssituatie duurzaam te verbeteren. We verzorgen daartoe voor een stuk hun infrastructuur, gezondheidszorg, school, werk of een werkloosheidsuitkering, … Je hebt geen idee hoe je een leven redt, door er een dak boven te zetten (bv. de Humanitaire Corridor)! Door het dak (de woning, de nieuwe ‘thuis’) ontstaat de rust en sereniteit, ondanks de trauma’s die de mensen hebben meegemaakt, om het over school, taal, werk, mutualiteit, sociale zekerheid, … te hebben. Zo kennen we een man die ons uit eigen initiatief begon terug te betalen, zodra hij werk had gevonden, ook al kon hij het geld eigenlijk zelf best gebruiken. De samenleving is maar een samenleving indien iedereen er een plek heeft. Het gegeven dat mensen uit de boot vallen, is problematisch en wordt, naar mijn mening, nog problematischer. Ik ben dan ook gedreven om mensen te helpen wanneer zij komen vragen om een klein duwtje, opdat zij daarna terug zelfstandig verder kunnen en hun plek vinden in onze maatschappij.”