Caritas Vlaanderen

Werkmap bij de Spiritwijzer en training in eerstelijns spirituele zorg

Met deze werkmap willen we een antwoord bieden op de vele vragen en noden die we vaststelden bij mensen in het pastorale werkveld. We willen tegemoet komen aan de vragen van mensen die interesse tonen of betoonden in de Spiritwijzer.

Want wat is een Spiritwijzer nu eigenlijk precies? Hoe is het instrument tot stand gekomen? Daarnaast willen we ook tegemoet komen aan de vragen en noden van pastores en pastorale medewerkers die reeds een introductie en/of vorming rond de Spiritwijzer achter de rug hebben.

Hoe introduceer je een Spiritwijzer in je eigen voorziening? Hoe kun je medewerkers ondersteunen om een Spiritwijzer te leren kennen en gebruiken? Wat kunnen zij ermee? En wat is er nodig om de Spiritwijzer en het gebruik ervan warm te houden in de voorziening? We hopen met deze werkmap de noden hieromtrent grotendeels in te lossen.

We beogen concreet materiaal aan te reiken en handvaten mee te geven, waarmee je zelf aan de slag kan om medewerkers in de eigen voorziening te vormen in het gebruik van een Spiritwijzer en bij uitbreiding in eerstelijns spirituele zorg.

Bestel Werkmap bij de Spiritwijzer

Bovenstaande link leidt naar een bestelformulier. Wanneer wij dit ingevulde formulier van jou ontvangen, zenden we jou een e-mail met verdere details over de betaling per overschrijving en de verzending. Wanneer wij jouw overschrijving hebben ontvangen, sturen wij jou via bpost de Spiritwijzer Thuiszorg naar het adres dat je hier invulde. 

De werkmap bevat heel wat ‘fiches’. Elke fiche is een werkvorm, waarbij je de nodige uitleg en
eventuele bijlagen (vb. werkbladen) vindt. Zo heb je meteen concreet materiaal om aan de slag te
gaan.
Elke fiche behoort tot één van de volgende deelthema’s:

  • Impulsen voor kennismaking
  • Impulsen voor een instapmoment
  • Impulsen om te werken rond het herkennen van levensvragen
  • Impulsen om te werken rond het begrip ‘spiritualiteit’ en spirituele zorg
  • Impulsen bij de Spiritwijzer als instrument
  • Impulsen bij de omgang met levensvragen
  • Suggesties voor de implementatie van de Spiritwijzer

Met de veelheid aan fiches willen we jullie de keuze geven om die werkvormen te kiezen die het
best aansluiten bij de doelen van je vormingsmoment. De opbouw van je vormingstraject kan je
op eigen maat van je voorziening samenstellen.

Inhoudstafel

1.         Voorwoord

2.         Spiritwijzer: hoe komen we levensvragen op het spoor?

  • Wat is een Spiritwijzer?
  • Ontstaansgeschiedenis van de Spiritwijzer
  • Een aanbod van meerdere Spiritwijzers

3.         Samenstelling en gebruik van de werkmap

  • Combinatievoorstellen van werkvormen voor vorming

4.         Impulsen voor de kennismaking

  • Fiche 1: Jezelf voorstellen met een persoonlijk voorwerp
  • Fiche 2: ‘Een beeld zegt soms meer dan 1000 woorden’
  • Fiche 3: Spirit-juweeltjes
    • Bijlage bij Fiche 3: Spirit-juweeltjes

5.         Impulsen voor een instapmoment

  • Fiche 4: Filmfragment uit ‘Achter de wolken’
    • Bijlage bij Fiche 4: Invulblad bij het filmfragment ‘Achter de wolken’
  • Fiche 5: Een persoonlijke getuigenis of ervaring
  • Fiche 6: Werken met romanfragmenten
    • Bijlage 1 bij Fiche 6: Invulblad bij fragment 1
    • Bijlage 2 bij Fiche 6: Invulblad bij fragment 2

6.         Impulsen om te werken rond levensvragen

  • Fiche 7: ‘de grote levensvragen’
    • Bijlage 1 bij Fiche 7: 20 levensvragen bij ouderen
    • Bijlage 2 bij Fiche 7: 20 levensvragen bij patiënten
  • Fiche 8: Levensvragen: soms expliciet, soms verborgen
    • Bijlage bij Fiche 8: Levensvragen: casussen

7.         Impulsen om te werken rond spiritualiteit en spirituele zorg

  • Fiche 9: Spiritualiteit in stellingen
  • Fiche 10: ‘In woord, klank en beeld’: definities van spiritualiteit
  • Fiche 11: Werken met filmfragmenten uit ‘The Broken Circle Breakdown’
  • Fiche 12: Werken met de kortfilm Zin#wijs
  • Fiche 13: ‘Kies. De moed om te beslissen’
    • Bijlage 1 bij Fiche 13: Kies. De moed om te beslissen. Blanco formulier
    • Bijlage 2 bij Fiche 13: Kies. De moed om te beslissen. Ingevuld formulier
  • Fiche 14: Wat houdt spirituele (en pastorale) zorg? Aan de slag met het spiritueel moodboard
    • Bijlage bij Fiche 14: Spiritueel moodboard
  • Fiche 15: Vraag van de maand – babbelsteen
    • Bijlage 1 bij Fiche 15: Vraag van de maand
    • Bijlage 2 bij Fiche 15: Vragen bij de Babbelsteen
  • Fiche 16: Hoe sta ik in het leven?
    • Bijlage bij Fiche 16: Hoe sta ik in het leven?
  • Fiche 17: Gedachte-experiment rond het einde van het leven
  • Fiche 18: Mijn spiritualiteit in beeld – werken met de Spiritwijzer Geestelijke Gezondheidszorg
  • Fiche 19: Stilstaan bij de eigen spiritualiteit – werkvorm in teamverband aan de hand van de speldoos ‘De Spiritwijzer: het spel’

8.         Impulsen bij de Spiritwijzer als instrument

  • Fiche 20: Kennismaken met de Spiritwijzer Ouderenzorg
    • Bijlage 1 bij Fiche 20: Observatieblad bij de Spiritwijzer
    • Bijlage 2 bij Fiche 20: Observatieblad bij de Spiritwijzer: romanfragmenten
  • Fiche 21: Kennismaken met de Spiritwijzer Algemene Ziekenhuizen
    • Bijlage 1 bij Fiche 21: Observatieblad bij de Spiritwijzer Algemene Ziekenhuizen  
  • Fiche 22: Kennismaken met de Spiritwijzer Geestelijke Gezondheidszorg
    • Bijlage 1 bij Fiche 22: Handouts en reflectieoefeningen bij de Spiritwijzer Geestelijke Gezondheidszorg
  • Fiche 23: Kennismaken met de Spiritwijzer: ‘het spel’
  • Fiche 24: Kennismaken met de Spiritwijzer Thuiszorg
    • Bijlage bij Fiche 24: De ‘kamers van het huis’

9.         Impulsen bij de omgang met levensvragen

  • Fiche 25: Aandacht en luisteren
  • Fiche 26: LSD (luisteren – samenvatten – doorvragen ) oefening
  • Fiche 27: Luisteren en vooronderstellingen
  • Fiche 28: Wat zie ik? Visueel detecteren van ‘spirituele’ signalen
    • Bijlage bij Fiche 28: Afbeeldingen voor het visueel detecteren van ‘spirituele’ signalen
  • Fiche 29: Mogelijke reacties op levensvragen
    • Bijlage 1 bij Fiche 29: Mogelijke reacties op levensvragen
    • Bijlage 2 bij Fiche 29: Mogelijke reacties op levensvragen – blanco invulblad
    • Bijlage 3 bij Fiche 29: Mogelijke reacties op levensvragen – veralgemenende (en nietszeggende) uitspraken
    • Bijlage 4 bij Fiche 29: Mogelijke reacties op levensvragen – gepaste reacties
  • Fiche 30: Rollenspel
    • Bijlage 1 bij Fiche 30 Rollenspel: kaartjes met levensvragen van ouderen
    • Bijlage2 bij Fiche 30 Rollenspel: mogelijke reacties op levensvragen – kaartjes
    • Bijlage 3 bij Fiche 30 Rollenspel: kaartjes – andere rollen
  • Fiche 31: Werkbladen rond het verkennen van en reageren op levensvragen
    • Bijlage 1 bij Fiche 31: Oefeningen bij de Spiritwijzer Ouderenzorg  
    • Bijlage 2 bij Fiche 31: Oefeningen bij de Spiritwijzer Algemene Ziekenhuizen
  • Fiche 32: Sleutels bij het omgaan met levensvragen

10.       Suggesties voor de implementatie van de Spiritwijzer in de zorgvoorziening

  • Fiche 33: Suggesties bij het gebruik en de implementatie van de Spiritwijzer in de zorgvoorziening
    • Bijlage bij Fiche 33: Suggesties bij het gebruik en de implementatie van de Spiritwijzer in de zorgvoorziening
  • Fiche 34: Denkkader bij de introductie, het gebruik en de implementatie van de Spiritwijzer

Bibliografie

Vragen/ Info

Tony De Jans
Stafmedewerker pastoraal en identiteit  
tony.dejans@caritas.be
M +32(0)475 36 76 55

Onze andere Spiritwijzers (materialen)