Elke oudere heeft recht op menswaardige zorg. Dat woonzorgcentra nog amper betaalbaar zijn is gekend, maar bovendien is die zorg, door de moeilijke omstandigheden waarin woonzorgcentra moeten werken, niet altijd even kwaliteitsvol. Caritas Vlaanderen ijvert voor betaalbare, kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderen in onze samenleving. We zien een duidelijke rol voor zorgpastores om het welzijn van ouderen in woonzorgcentra te verbeteren. We willen ageism een halt toeroepen en de inclusie van ouderen stimuleren.
Standpunten Menswaardige ouderenzorg
De menswaardigheid in de ouderenzorg staat stevig onder druk. Tijdens de coronacrisis werd dit pijnlijk duidelijk. Jarenlange onderfinanciering, een oplopend personeelstekort en een keuze om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten blijven wonen, het geleidt tot zorgwekkende situaties. Binnen woonzorgcentra komt daarbovenop nog de groeiende onbetaalbaarheid en een dalende aandacht voor de psychologische en spirituele noden en zorgen van ouderen.
De vergrijzing stelt ons namelijk voor een voldongen feit: we worden allemaal en in grote getalen ouder. Het woonzorgcentrum speelt daarin een belangrijke rol en is een vangnet voor de meest kwetsbare ouderen in onze samenleving. Caritas Vlaanderen vraagt hiervoor aandacht.
Wij onderscheiden vier knelpunten die de menswaardigheid in woonzorgcentra onder druk zetten
- een stijgende zorgbehoefte van inwoners in woonzorgcentra;
- daaraan gelinkt de stijgende kostprijs van een verblijf;
- een gebrek aan financiële middelen en een daarmee gepaard gaande oproep om woonzorgvoorzieningen door private partijen te laten uitbaten;
- een algeheel personeelstekort.
Enkele aanbevelingen
-
Bescherm het beroep van zorgpastor en veranker het in een wettelijk statuut.
- Verplicht woonzorgcentra, in samenspraak met iemand die kennis heeft van zorgethiek, een ethische visietekst uit te werken. Zo’n visietekst ondersteunt het faciliteren van menswaardige zorg en geeft een stok achter de deur wanneer men intern de werkingen wil beoordelen en waar nodig verbeteren.
- Wat betreft betaalbaarheid dienen de dagprijzen zo snel als mogelijk bevroren te worden en het zorgbudget geïndexeerd. Dit biedt op korte termijn een oplossing voor de stijgende prijzen, beschermt ouderen tegen vereenzaming en sterkt hun zelfredzaamheid.
- De onderhoudsplicht dient te worden beperkt en lage inkomens te worden ontzien. Leg daarnaast de verantwoordelijkheid voor uitzonderingen niet bij gemeentes en lokale OCMW's, maar kom met duidelijke regels die voor iedereen gelijk zijn.
- De toenemende zorgzwaarte vraagt om een nationaal actieplan. De contouren van de vergrijzing zijn duidelijk, maar actie ontbreekt. Het actieplan dient te worden verankerd in gewestelijke wet- en regelgeving.
- Maak het woonzorgcentrum een stimulerende plek voor minder zorgbehoevenden en meer autonome ouderen die baat hebben bij collectief wonen (bv. alleenstaanden en weduwnaars).
Diepte-interviews over menswaardige ouderenzorg
In gesprek met Bernadette Van den Heuvel
directeur woonzorg bij Zorgnet-Icuro
In gesprek met Bruno Aerts
voorzitter Caritas Vlaanderen
In gesprek met Johan Truyers
senior advisor bij OKRA
In gesprek met Marietje Peels
stafmedewerker caritas bij Aartsbisdom Mechelen-Brussel en
stafmedewerker pastoraal en identiteit bij Caritas Vlaanderen
In gesprek met Bart Fivez
pastor in wzc Sint-Margaretha, Holsbeek
In gesprek met Justine Rooze
beleidsmedewerker ouderenzorg bij de Vlaamse Ouderenraad
In gesprek met Hannelore Devoldere
pastoraal medewerker wzc Betlehem, Herent
In gesprek met 4 bewoners
van wzc Sint-Margaretha in Holsbeek
In gesprek met Kelly Mertens
directeur rvt (wzc) Huize Sint-Monika, Brussel
We moeten radicaal anders beginnen te denken over ouderdom
MO* publiceerde ons standpunt over ouderenzorg.
"Vormen van intergenerationeel wonen bieden een oplossing voor eenzaamheid van ouderen en stellen hen ook in staat zo lang mogelijk betrokken te blijven met de maatschappij."
Charter armoede in woonzorgcentra
Caritas Vlaanderen werkte in 2015 een Charter Armoede in Woonzorgcentra uit, met medewerking van onder meer Zorgnet-Icuro, VVSG, OKRA, Welzijnszorg, Vlaamse Ouderenraad, NVKVV en de Koning Boudewijnstichting. Het Charter kaart de armoedeproblematiek in de residentiële ouderenzorg aan en reikt woonzorgcentra 13 punten aan waarop zij kunnen inzetten om armoede en sociale uitsluiting in hun voorziening aan te pakken.
Vormingen Spiritwijzers: kwetsbare mensen nabij zijn
Caritas Vlaanderen biedt vormingen aan zorgverleners om op een respectvolle en doeltreffende manier kwetsbare mensen nabij te zijn.
Ontdek onze vormingen (Op weg met de Spiritwijzer) en vormingsmaterialen (Spiritwijzers)
Vorming Octahedron: Ethisch leiderschap
Caritas Vlaanderen biedt vormingen aan Bestuurders, Directies en Leidinggevenden in Zorgorganisaties & Onderwijs, en van Solidariteitsorganisaties.
De Octahedron reikt een structuur voor ‘dialoog’ aan en laat het ‘vooruit gaan’. Hij inspireert een goede werking van zowel het Organisatorisch als het People management. Dit ethisch denk- en werkmodel wordt ook wel ‘The Pope Francis Formula’ genoemd.
Caritas Hulpbetoon steunt projecten van wzc
Ben jij op zoek naar financiële ondersteuning voor een project in je wzc dat de leefbaarheid verhoogt of bijdraagt aan menswaardige ouderenzorg? Wij helpen geld inzamelen voor zulke initiatieven.
Dien een aanvraag voor projectsteun in bij onze operationele werking Caritas Hulpbetoon en bij goedkeuring krijgen schenkers aan jouw project een fiscaal attest voor een gift vanaf 40 euro.
Dromenvangers: voorbeeld van een gesteund project
Caritas Hulpbetoon steunt het project 'Dromenvangers' van Present vzw: een vraaggestuurd project van zorgvragers. Via een dromendatabank kunnen vrijwilligers kleine 'dromen' van zorgvragers waarmaken.